| Komunikaty Powstania śląskie na monetach NBP Data publikacji strony: 06-09-2011 Z okazji 90. rocznicy wybuchu trzeciego powstania śląskiego w najbliższą środę, 7 września, Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu dwie monety upamiętniające trzy powstania śląskie z lat 1919-1921: srebrną dziesięciozłotówkę oraz dwa złote ze stopu Nordic Gold. Awers monety srebrnej przedstawia fragment mapy Śląska w granicach zgodnych z postulatami terytorialnymi, zgłaszanymi po plebiscycie na Górnym Śląsku w 1921 r. Na tle mapy można zobaczyć stylizowany śląski krajobraz, a obok, z prawej strony, wizerunek orła. Głównym motywem rewersu są postacie trzech powstańców śląskich, wpisane w kontur fragmentu mapy Śląska. Moneta srebrna o nominale 10 zł i średnicy 32 mm została wybita w nakładzie 50 tysięcy sztuk. Na rewersie monety dwuzłotowej ze stopu Nordic Gold uwidoczniono półpostacie powstańców śląskich z karabinami, które dzielą graficznie monetę na trzy części oznaczone datami kolejnych powstań śląskich: 1919, 1920 i 1921. Dwa złote o średnicy 27 mm zostało wybite w nakładzie 800 tysięcy sztuk. Od 7 września monety dwuzłotowe można będzie zamieniać po cenie nominalnej w kasach Oddziałów Okręgowych NBP. Wizerunki monet zaprojektował Grzegorz Pfeifer, a tradycyjny awers dwuzłotówki z orłem – Ewa Tyc-Karpińska. Moneta srebrna „Powstania śląskie” była licytowana w systemie Kolekcjoner www.kolekcjoner.nbp.pl w dniach 22-26 sierpnia 2011 r. Ustalona cena emisyjna to 92 zł. Więcej informacji o aukcjach, w tym wizerunki i opis monet, znajdują się na stronie serwisu internetowego www.kolekcjoner.nbp.pl (w zakładce Aukcje) oraz na stronie www.NBP.pl (w zakładce Banknoty i monety) pod linkiem: http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2011.html#11 Wszystkie monety emitowane przez NBP – w tym kolekcjonerskie - są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Powstania śląskie (1919-1921), zbrojne wystąpienia ludności polskiej przeciw niemieckiemu panowaniu na Górnym Śląsku, mające na celu przyłączenie tych ziem do państwa polskiego. Odbyły się one w okresie formowania się państwa polskiego po zakończeniu I wojny światowej. Pierwsze powstanie śląskie Bezpośrednią przyczyną pierwszego powstania (17-26 VIII 1919) było rozczarowanie ludności polskiej decyzją wersalskiego traktatu pokojowego o zarządzeniu plebiscytu na Górnym Śląsku. Powstanie objęło powiat rybnicki i pszczyński oraz część okręgu przemysłowego. Rozpoczęło się strajkiem generalnym, wybuchło spontanicznie, praktycznie bez przygotowania i po kilku dniach krwawych walk zostało stłumione przez oddziały niemieckiego Grenzschutzu. Po pacyfikacji powstania Niemcy przystąpili do akcji represyjnych, trwających do przybycia na Górny Śląsk Komisji Międzysojuszniczej, która przejęła władzę na terytorium plebiscytowym. Drugie powstanie śląskie Drugie powstanie (19/20-25 VIII 1920) objęło większą część okręgu przemysłowego oraz powiaty: lubliniecki, pszczyński, raciborski i rybnicki. Powstańcy żądali usunięcia policji i in. niemieckich organizacji zbrojnych oraz utworzenia polskich "straży obywatelskich". Bezpośrednim celem powstania była obrona przed atakami niemieckiego terroru. W dniu 24 sierpnia postulaty powstańców częściowo zrealizowano. Międzynarodowa Komisja Plebiscytowa zarządziła usunięcie policji niemieckiej i utworzenie specjalnej, mieszanej policji plebiscytowej (Abstimmungspolizei - Apo). 28 sierpnia akcja powstańcza została całkowicie wstrzymana. Trzecie powstanie śląskie Trzecie powstanie (2/3 V-28 VI 1921), o największym zasięgu, zostało poprzedzone strajkiem powszechnym. Związane było z niepomyślnym wynikiem plebiscytu oraz zamiarem przyznania przez państwa Koalicji (głównie Wielkiej Brytanii i Włoch) Niemcom całego okręgu przemysłowego. 2/3 V 1921 W. Korfanty wydał Manifest do Ludu Górnego Śląska, w którym zrzekł się funkcji komisarza plebiscytowego (Polski Komisariat Plebiscytowy) i obwołał dyktatorem powstania. W krwawych walkach poległo prawie 1,5 tys. powstańców. Po początkowych sukcesach, od 21 maja do 5 czerwca powstańcy odpierali kontrofensywę niemiecką. W wyniku zaciętych walk, szczególnie w rejonie Góry Świętej Anny (21-27 maja i 4-6 czerwca), niemieckie natarcie zostało powstrzymane. 25 czerwca podpisano porozumienie o wyznaczeniu linii demarkacyjnej, zaprzestaniu walk i wycofaniu sił niemieckich i powstańczych z terenu plebiscytowego. Powstanie wpłynęło na korzystną dla Polski zmianę postanowień Rady Ambasadorów (20 X 1921) o podziale Górnego Śląska. W wyniku rewizji wcześniejszych ustaleń Polska otrzymała ok. 30% obszaru plebiscytowego z Katowicami włącznie. |